Νιώθω βαθιά την ανάγκη να ευχαριστήσω το Διοικητικό Συμβούλιο του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης στο πρόσωπο της Προέδρου Δέσποινας Χατζηφωτιάδου για τη μεγάλη τιμή και χαρά να μου αναθέσει την ομιλία με θέμα: «1922 - Τομή στη Νεοελληνική Ιστορία και Πολιτισμό» με την ευκαιρία της γιορτής του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη.
Επίσης νιώθω ιδιαίτερα συγκινημένος γιατί τρεις εκλεκτοί μαθητές και φίλοι Ελένη Πολυχρονιάδου, Χρήστος Μιχαλόπουλος και Νίκος Σεργκενλίδης με τις εξαίρετες εισηγήσεις τους ολοκλήρωσαν το επιστημονικό μέρος της εκδήλωσης.
Ευχαριστώ επίσης τον εκλεκτό νομικό κόσμο της Ξάνθης που πήρε μέρος με ευλάβεια στην όλη εκδήλωση. Ευχαριστώ τον συνδιοργανωτή Δήμο Τοπείρου.
Τέλος, η Ασμίκ Μπεγκλαριάν, Ριψιμέ Ντανιελιάν, Μιχάλης Χατζόπουλος και Τάσος Αβραμίδης με τις μουσικές και τραγούδια τους, που μαζί με τα εδέσματα του παραδοσιακού ξενώνα «Κοκκύμελον» ήταν μια πραγματική πανδαισία.
* Κλείνοντας το κείμενό μου, παραθέτω την Κατακλείδα της ομιλίας μου:
Επιχείρησα - μέσα στα χρονικά όρια που είχα στη διάθεσή μου - να δείξω ότι το 1922 αποτελεί Τομή στη Νεοελληνική Ιστορία και Πολιτισμό, φωτίζοντας κατά το δυνατό όλα τα επίπεδα της νεοελληνικής πραγματικότητας. Ο πειραιώτης τεχνίτης του λόγου και ερευνητής Γιώργος Μπαλούρδος γράφει: «Εκεί που γλεντούσαν και χόρευαν, τραγουδούσαν πολυποίκιλους ρυθμούς και μουσικά μέλη των προγόνων τους. […] Πάνω από 1.500.000 Έλληνες πρόσφυγες ξεριζώθηκαν από τα αιματοβαμμένα χώματά τους και μετοίκησαν στα νησιά του Αιγαίου πελάγους και την κεντρική και βόρεια χώρα […] Μετά το 1922, ο ελληνισμός δεν ήταν πλέον ο ίδιος. Μα! παρότι έχασε τις πατρογονικές του εστίες στην φιλοσοφομάνα ανατολή, εμπλούτισε και τροφοδότησε με τους Πρόσφυγες το σύγχρονο πολιτιστικό και ιστορικό όραμα της Ελλάδας. Το 1922 ήταν ο σύγχρονος τραγικός σταθμός στην ελληνική ιστορική περιπέτεια, μέσα στις σκοτεινές στοές του χρόνου, όπως μεταγενέστερα, το 1974 ένας άλλος εξίσου δραματικός σταθμός υπήρξε η Κυπριακή τραγωδία και ο ξεριζωμός των Κυπρίων από τις εστίες των προγόνων τους».
Καταλήγοντας, θα μου επιτρέψετε να σας διαβάσω ένα ποίημά μου που το έγραψα συνδέοντας όλους τους αγώνες των νέων Ελλήνων και Ελληνίδων
«Η ιστορία του παλιού αγωνιστή»
(Αφιερωμένο στη Δ. Στ. και στο επιτελείο της)
Ένας παλιός αγωνιστής τυφλός / στο πλάι πάει και κρύβεται
και κλαίει. / Ο γέρος του Μοριά
κι ο μπάρμπα- Μακρυγιάννης / από τα χέρια τον κρατούν
κι αυτοί μαζί του κλαίνε. / Ένας παλιός αγωνιστής τυφλός
στη Σμύρνη ακούει / κραυγές φωνές και κλάηματα
στην Οδησσό, στην Κύπρο, στην Αγχίαλο.
Ένας παλιός αγωνιστής τυφλός / δύο αιώνες τρέχει να βρει το φως του. / Μαζί του τρέχουνε παιδιά,
αγόρια και κορίτσια, / τα μάτια τους ανοίγουνε, διαβάζοντας.
Οράματα και Θάματα του θείου Μακρυγιάννη.
Φωτοχαράζει στον παλιό αγωνιστή,
στα μάτια τα τυφλά,
η νέα Ελευθερία.
Σας ευχαριστώ θερμά
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ -
ΞΑΝΘΗ, 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2022